INGLIZ VA O‘ZBEK TILLARIDA DIREKTIV NUTQIY AKTLARNI IFODALOVCHI VOSITALARNING KOMMUNIKATIV-PRAGMATIK TADQIQI
DOI:
https://doi.org/10.54613/ku.v14i.1159Keywords:
direktiv nutqiy aktlar, kommunikativ pragmatika, lingvistik vositalar, qiyosiy tahlil, madaniy omillar, ingliz tili, o‘zbek tili.Abstract
Mazkur maqolada ingliz va o‘zbek tillarida direktiv nutqiy aktlarning ifodalash usullari va ularning kommunikativ-pragmatik xususiyatlari tahlil qilinadi. Direktiv nutqiy aktlar muloqot jarayonida muhim rol o‘ynab, so‘zlovchi tomonidan tinglovchiga buyruq berish, tavsiya qilish, iltimos yoki majbur qilish kabi maqsadlarda ishlatiladi. Tadqiqotda ushbu nutqiy aktlarning grammatik, semantik va pragmatik jihatlari qiyosiy tahlil qilinadi. Maqolada ingliz va o‘zbek tillaridagi buyruq, iltimos, maslahat va taklif shakllari hamda ularning muloqotdagi o‘rni yoritiladi. Shuningdek, direktiv aktlarning madaniy va sotsiolingvistik omillarga bog‘liqligi tahlil qilinib, gapiruvchi va tinglovchi o‘rtasidagi ijtimoiy maqom, nutq sharoiti va kommunikativ maqsadlarning ta’siri o‘rganiladi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, ingliz tilida direktiv aktlar ko‘pincha yumshoq shakllarda qo‘llanib, iltifot va diplomatik uslublarga asoslanadi. O‘zbek tilida esa nutqiy aktlarning qo‘llanilishi tinglovchining maqomiga bog‘liq bo‘lib, rasmiy va norasmiy shakllar turlicha qo‘llaniladi. Ushbu farqlar tillararo pragmatik tahlil va tarjima jarayonida muhim ahamiyat kasb etadi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
Austin, J. L. (1962). How to Do Things with Words. Oxford: Oxford University Press.
Searle, J. R. (1969). Speech Acts: An Essay in the Philosophy of Language. Cambridge: Cambridge University Press.
Brown, P., & Levinson, S. (1987). Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press.
Kasymova, M. (2021). O‘zbek tilida direktiv nutqiy aktlar va ularning pragmatik xususiyatlari. Toshkent: Fan va texnologiya.
Thomas, J. (1995). Meaning in Interaction: An Introduction to Pragmatics. London: Routledge.
Majidova , Z. (2024). INGLIZ VA O’ZBEK TILLARIDA SUGGESTIV NUTQIY AKTINING TURLARI VA ULARNING IFODALANISHI. Инновационные исследования в современном мире: теория и практика, 3(8), 12–15. Извлечено от https://in-academy.uz/index.php/zdit/article/view/34893
Nasridinov, M. (2022). NUTQIY AKTNING ASOSIY KATEGORIYALARI. ILTIMOSUNDOV NUTQIY AKTI. Science and innovation, 1(B8), 905-909.
Majidova, Z. (2024). INGLIZ VA O’ZBEK TILLARIDA SUGGESTIV NUTQIY AKTINING TURLARI VA ULARNING IFODALANISHI. Инновационные исследования в современном мире: теория и практика, 3(8), 12-15.
Islomovna, K. N., & Instituti, S. D. C. T. INGLIZ VA O ‘ZBEK TILLARIDA TA’QIQ NUTQIY AKTLAR.
Baxtiyorovna, B. D. (2024). MURAKKABLASHGAN SODDA GAPLARDA AKSIOLOGIK MODALLIKNING SEMANTIK-PRAGMATIK TADQIQI.
Published
Iqtiboslik olish
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 QO‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.